Bizans İmparatorluğu’nun Askerî Tecrübelerini ve Tarihini Anlatan “Çarpışma” Türkçede
10. yüzyıl Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas tarafından kazanılan zaferlerin neticesi sonucunda derlenen Çarpışma, Türkçe raflarındaki yerini aldı. Timaş Yayınları etiketiyle yayımlanan eser, Bizans İmparatorluğu’nun askerî stratejileri ve taktikleri hakkında önemli bir kaynak hizmeti görüyor.
912 yılında doğmuş olan Nikephoros Phokas, ya da daha bilinen adıyla II. Nikiforos, Bizans İmparatoru II. Romanos’un damadıydı. 10. yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nda önemli bir askeri lider oldu ve 963 ile 969 yılları arasında Bizans İmparatoru olarak hüküm sürdü.
Phokas, başarılı askeri kariyeri ve liderlik yetenekleriyle Bizans İmparatorluğu’nun gücüne güç kattı ve Bizans’ın doğu sınırlarını genişletmesine yardımcı oldu. Ancak 969 yılında tahttan indirildi ve ardından öldürüldü. Nikephoros Phokas, Bizans İmparatorluğu’nun önemli tarihi figürlerinden biri olarak hatırlanıyor.
Çarpışma, Nikephoros Phokas’ın döneminde kazanılan zaferlerin bir sonucu olarak derlenen bir eser ve Bizans İmparatorluğu’nun askerî tecrübelerini içeriyor. Kitap, ordunun savaş sırasında nasıl hareket edeceği, kampların takviye edilmesi, nehirlerin nasıl geçileceği, askerlerin nasıl dizileceği, casusluk faaliyetlerinin detayları, geçitlere nasıl pusu kurulacağı, şehir kuşatma yöntemleri ve düşman sayısı fazla olduğunda neler yapılması gerektiği gibi konuları ele alıyor.
Yunanca el yazmaları ve İngilizce çevirileri kıyaslanarak Hüseyin Uçar tarafından tercüme edilen Çarpışma, Bizans İmparatorluğu’nun askerî başarılarının devamlılığını temenni eden dinamik bir eser olarak dikkat çekiyor. Güneydoğu Anadolu ve Suriye bölgelerinin coğrafyası göz önünde bulundurularak yazılan kitap, her durumu hesaba katmayı ve dikkatle planlamayı amaçlıyor.
Çarpışma’nın Türkçeye kazandırılması, Bizans tarihi ve askerî yapısı hakkında çok az yayın bulunması nedeniyle önemli bir boşluğu dolduruyor. Kitap, savaşın stratejik yönetimi, hazırlık süreci, falanks manevraları, düşmanın savaş aletlerine karşı koyma taktikleri, nöbetçilerin özellikleri gibi pek çok konuyu ayrıntılarıyla ele alıyor. Ayrıca dar geçitler, sarp kayalıklar ve nehir bölgeleri gibi zorlu alanlarda dikkat edilmesi gereken noktalar da kitapta kendine yer buluyor.
“Romalılar, kararlı ve yolundan sapmaz bir duruş sergileyelim. Bir erkeğe yakışır ve asil bir duruş sergileyelim. Düşmana gücümüzü ve direncimizi gösterelim. Onlara kendilerinden daha güçlü adamlara saldırdıklarını, vurulmak yerine vuracak adamlarla karşı karşıya geldiklerini gösterelim. Onlar ne taştan, ne kırılmaz tunçtan yapılmıştır ne de kuvvetle alt edilemeyecek, hiçbir şey hissetmeyen demirden vücutları vardır.”
Kilikya, Tarsus, Misis, Antakya, Kıbrıs ve Suriye’yi topraklarına katan Bizans ordusu, 10. yüzyılda Suriye bölgesini Müslüman Arapların elinden bütünüyle alarak gücüne güç kattı. Ancak Bizanslılar, zaferin sadece asker sayısına bağlı olmadığının farkındaydı. Başarı ancak ve ancak iyi düşünülüp titizce planlanan bir dizi taktik neticesinde elde edilebilirdi.
6. yüzyıl Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminden “Strateji” ve 10. yüzyıl Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas döneminden “Çarpışma” metinleri, İmparatorluğun kazandığı zaferlerin bir neticesi olarak, kaleme alınması emredilen metinlerdir. Bu iki metin, Bizans İmparatorluğu’nun hem askerî tecrübelerinin bir birikimi olarak hem de bu zaferlerin devamlılığını sağlama vizyonunu sergilemeleri bakımından oldukça önemlidir. Ordunun savaş sırasında nasıl hareket edeceği, nehir geçme taktikleri, askerlerin dizilimi, casusluk faaliyetleri, geçitlere pusu kurma yöntemleri, şehir kuşatma yöntemleri gibi pek çok konu ele alınmıştır.
Toplamda 144 sayfadan oluşan eser, Temmuz 2023 itibarıyla kitapçılardaki ve dijital kitap satış mağazalarındaki yerini aldı.
Kaynak: kayiprihtim.com